Văn hóa doanh nghiệp là gì? Tầm quan trọng và các bước xây dựng

Trên chặng đường phát triển của công ty, văn hóa doanh nghiệp không chỉ là bản sắc mà còn là “bộ não điều hướng” giúp định hình mục tiêu, hành vi và cách vận hành tổ chức. Đây cũng là yếu tố độc đáo tạo nên sự khác biệt giữa doanh nghiệp của bạn so với các đối thủ trên thị trường. Vậy văn hóa doanh nghiệp là gì? Làm thế nào để xây dựng văn hóa doanh nghiệp thành công? Hãy cùng MONA SkillHub giải mã chi tiết ngay sau đây.

Văn hóa doanh nghiệp là gì?

Văn hóa doanh nghiệp là tập hợp những giá trị, niềm tin, thái độ và hành vi được chia sẻ trong toàn bộ tổ chức, thể hiện bản sắc riêng của doanh nghiệp trong quá trình vận hành và phát triển. Nguồn gốc của văn hóa công ty xuất phát từ mục tiêu, chiến lược, cơ cấu tổ chức, cách doanh nghiệp tương tác với nhân viên, khách hàng và đối tác.

Văn hóa doanh nghiệp thể hiện qua nhiều khía cạnh thực tế từ quy định giờ làm việc, chế độ phúc lợi, phong cách giao tiếp nội bộ, cách bố trí không gian làm việc hay đưa ra quyết định tuyển dụng.

Xét về hình thức, mô hình văn hóa doanh nghiệp bao gồm:

• Yếu tố hữu hình: Đồng phục, cách giao tiếp, nghi thức đón tiếp khách hàng, hoạt động nội bộ như team building, hội họp hay khen thưởng.
• Yếu tố vô hình: Niềm tin, thái độ, thói quen làm việc, tinh thần hợp tác và cảm xúc của từng cá nhân trong tổ chức.

-> Đừng bỏ lỡ: Top mạng xã hội doanh nghiệp phổ biến nhất hiện nay

Văn hóa doanh nghiệp bao gồm những gì?

Văn hóa doanh nghiệp bao gồm những gì? Dưới đây là 05 thành tố cốt lõi góp phần xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững:

Tầm nhìn

Tầm nhìn là “kim chỉ nam” dài hạn, định hướng mục tiêu chung cần hướng đến trong tương lai của doanh nghiệp. Một tuyên bố tầm nhìn dù ngắn gọn nhưng rõ ràng sẽ trở thành nền tảng cho sự hình thành và xây dựng văn hóa công ty.

Chẳng hạn, Google thể hiện tầm nhìn qua khẩu hiệu “Don’t be evil” – “Đừng làm điều xấu”. Thông điệp này nhắc nhở công ty và nhân viên luôn hành động có đạo đức, đặt lợi ích của người dùng và đối tác lên hàng đầu.

Giá trị cốt lõi

Giá trị cốt lõi được ví như “ngọn đèn chỉ đường” giúp doanh nghiệp xác định hướng đi, mục tiêu và cách hành động. Đây là tiêu chuẩn và thước đo để điều chỉnh hành vi, quan điểm cũng như cách doanh nghiệp ra quyết định trong quá trình hoạt động để đạt được tầm nhìn đã đề ra.

Mỗi tổ chức đều có hệ giá trị riêng thể hiện bản sắc của mình như tinh thần làm việc nhóm, sự tin cậy, cam kết mang lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng,…

Thực tiễn doanh nghiệp

Giá trị doanh nghiệp chỉ thật sự có sức nặng khi chúng được thể hiện trong thực tế. Nếu doanh nghiệp khẳng định “con người là tài sản quý giá nhất” thì cần đầu tư đúng mức cho nhân viên theo tinh thần đó, chẳng hạn như đào tạo, phúc lợi đến môi trường làm việc,…

Tương tự, nếu một tổ chức đang duy trì những giá trị chưa tích cực, ban lãnh đạo nên khuyến khích nhân viên và quản lý cùng trao đổi để làm rõ các giá trị chung, tránh thụ động hoặc bị ảnh hưởng tiêu cực..

Con người

Con người chính là yếu tố đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Bởi họ chính là người giúp định hình và trực tiếp đưa ra các tầm nhìn, mục tiêu, giá trị cốt lõi cho công ty. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp trên thế giới và tại Việt Nam hiện nay có quy trình tuyển dụng khá khắt khe, nhằm tìm kiếm các ứng viên thực sự phù hợp.

Sức mạnh của câu chuyên

Những câu chuyện truyền cảm hứng trong doanh nghiệp mang sức mạnh kết nối to lớn, giúp mỗi cá nhân thấu hiểu giá trị và mục tiêu chung của tổ chức. Khi đó, họ có thêm động lực để tiếp nối, phát huy những thành tựu đã đạt được, góp phần duy trì và lan tỏa văn hóa doanh nghiệp.

Môi trường làm việc mở

Môi trường làm việc cởi mở,  chuyên nghiệp và năng động sẽ khuyến khích nhân viên tự do sáng tạo, chia sẻ quan điểm cá nhân và thực hiện những ý tưởng “điên rồ”.  Điều này đặc biệt quan trọng với thế hệ lao động Gen Z với những kỳ vọng cao về nơi họ làm việc.

Vai trò tác động của văn hóa doanh nghiệp

Văn hóa doanh nghiệp là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến con người, mối quan hệ hợp tác và hiệu quả hoạt động. Cùng MONA SkillHub tìm hiểu vai trò của văn hóa doanh nghiệp tác động đến nhân viên, khách hàng, đối tác và hiệu suất kinh doanh dưới đây:

Đối với nhân viên

Vai trò của văn hóa doanh nghiệp đối với nhân viên là chìa khóa gắn kết con người và tạo động lực phát triển. Một môi trường có văn hóa tích cực giúp nhân sự cảm thấy được kết nối, tôn trọng và thuộc về tập thể và giảm tỷ lệ nghỉ việc.

Khi doanh nghiệp khuyến khích và ghi nhận đóng góp của mỗi cá nhân, nhân viên sẽ có thêm động lực để làm việc hiệu quả hơn. Đồng thời, môi trường cởi mở và đổi mới không ngừng còn giúp họ phát triển kỹ năng và nâng cao năng lực chuyên môn.

Đối với khách hàng và đối tác

Văn hóa của công ty được phản ánh rõ nét qua cách doanh nghiệp tương tác với khách hàng và đối tác. Khi văn hóa công ty hướng đến khách hàng/đối tác, doanh nghiệp không chỉ nâng cao chất lượng phục vụ mà còn tạo dựng uy tín và lòng trung thành lâu dài.

Đối với hiệu suất kinh doanh

Xây dựng mô hình văn hóa doanh nghiệp tích cực là nền tảng giúp nâng cao năng suất, sáng tạo và đổi mới trong tổ chức. Khi nhân viên cảm thấy hài lòng và muốn gắn bó, họ sẽ làm việc hiệu quả hơn, từ đó cải thiện kết quả kinh doanh.

Ngoài ra, một văn hóa công ty linh hoạt, sẵn sàng chấp nhận thay đổi sẽ giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với biến động thị trường. Doanh nghiệp khuyến khích sáng tạo và dám thử nghiệm sẽ tạo ra các sáng kiến, giải pháp, sản phẩm mới giúp nâng cao sức cạnh tranh.

Các bước xây dựng văn hóa doanh nghiệp bài bản

Bước 1: Phân tích doanh nghiệp

Trước khi bắt đầu quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, bước đầu tiên cần làm là đánh giá thực trạng văn hóa của công ty hiện tại. Ví dụ như đang ở tiến độ nào? Biểu hiện cụ thể ra sao? Nếu tổ chức xuất hiện nhiều dấu hiệu tiêu cực, đây là tín hiệu cảnh báo cần được xử lý kịp thời để tránh hình thành một môi trường làm việc độc hại.

Những dấu hiệu của văn hóa công ty độc hại dễ thấy nhất như:

• Nội bộ không có sự gắn kết: Bầu không khí làm việc thường xuyên căng thẳng, nặng nề; mọi người làm việc rời rạc, “ai làm việc nấy”, ít có sự phối hợp.
• Ý thức làm việc kém: Nhân viên thiếu tinh thần chủ động và tự giác; tác phong chậm chạp, thường xuyên đi muộn hoặc về sớm, vi phạm kỷ luật.
• Tuyển dụng nhân sự liên tục: Tỷ lệ nghỉ việc cao do quản lý yếu hoặc môi trường làm việc kém, khiến doanh nghiệp phải tuyển dụng liên tục.
• Họp nhiều nhưng thiếu ghi nhận: Công ty tổ chức nhiều cuộc họp kéo dài với mục đích răn đe, trong khi việc công nhận và khen thưởng thành tích lại rất ít hoặc không có.
• Ít tương tác giữa sếp và nhân viên: Giữa lãnh đạo và nhân viên thiếu sự tương tác, nhân sự né tránh tiếp xúc, không muốn lại gần hay đi chung với sếp.
• Im lặng trong họp nhưng bàn tán ngoài lề: Trong các cuộc họp, nhân viên thường im lặng, không dám đưa ra ý tưởng mới hoặc ý kiến cá nhân nhưng lại thoải mái bàn tán, trò chuyện ngoài lề sau cuộc họp.

-> Tìm hiểu: Lãnh đạo và quản lý khác nhau như nào trong doanh nghiệp?

Bước 2: Đặt ra các kỳ vọng về văn hóa doanh nghiệp

Hãy xác định rõ những kỳ vọng mà doanh nghiệp muốn hướng tới trong việc xây dựng văn hóa công ty. Bắt đầu từ những điểm mạnh và nét riêng của tổ chức, từ đó định hình nên bản sắc phù hợp. Khi văn hóa được phát triển dựa trên nền tảng sẵn có, lãnh đạo sẽ hiểu rõ cần làm gì và làm như thế nào để mang lại kết quả tốt nhất.

Bước 3: Xác định các yếu tố xây dựng nền văn hóa công ty

Ở bước này, doanh nghiệp cần xác định rõ các giá trị cốt lõi làm nền tảng cho toàn bộ văn hóa công ty. Khi xác định, lãnh đạo cần trả lời được những câu hỏi quan trọng sau:

• Tầm nhìn, sứ mệnh và mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp là gì?
• Doanh nghiệp mong muốn được khách hàng, đối tác và xã hội nhìn nhận ra sao?
• Các mục tiêu kinh doanh hiện tại có đang phù hợp với giá trị, niềm tin và kỳ vọng của đội ngũ nhân viên hay không?
• Mục tiêu văn hóa doanh nghiệp hướng tới là gì, ví dụ như gắn kết đội ngũ, tạo môi trường làm việc năng động hay lấy sự công nhận thành tích làm trọng tâm?

-> Tham khảo thêm: Các bước lập kế hoạch nhân sự hiệu quả cho nhân sự

Bước 4: Xây dựng và truyền thông các giá trị cốt lõi của doanh nghiệp

Để văn hóa doanh nghiệp thật sự được hình thành và lan tỏa, toàn thể nhân viên cần hiểu rõ, tin tưởng và đồng thuận với những giá trị mà tổ chức hướng đến. Hãy truyền đạt rõ ràng, diễn giải cụ thể để nhân viên cùng hiểu và tuân thủ.

Doanh nghiệp cần lập kế hoạch hành động chi tiết gồm thời gian, mục tiêu, nhiệm vụ, người chịu trách nhiệm và nguồn lực cần thiết. Các câu hỏi cần làm rõ gồm: điều gì cần ưu tiên? Nguồn lực nào cần huy động và mốc thời gian hoàn thành là khi nào?

Bước 5: Triển khai văn hóa doanh nghiệp

Khi đã xác định và truyền đạt rõ ràng các giá trị cốt lõi, doanh nghiệp cần bắt tay vào triển khai văn hóa doanh nghiệp thông qua những hoạt động cụ thể:

• Xây dựng đội ngũ phụ trách văn hóa của công ty, thường là phòng nhân sự, chịu trách nhiệm tổ chức, giám sát và duy trì các hoạt động văn hóa,…
• Khuyến khích và tạo động lực để nhân viên chủ động tham gia, đóng góp và thể hiện tinh thần văn hóa doanh nghiệp.
• Phát triển và duy trì văn hóa thông qua các hoạt động nội bộ như đào tạo inhouse, khen thưởng, teambuilding hoặc các chương trình gắn kết tập thể.

Bước 6: Đo lường

Đo lường hiệu quả của văn hóa doanh nghiệp đã xây dựng giúp kịp thời phát hiện và xử lý rủi ro trước khi có những ảnh hưởng nghiêm trọng đến tổ chức. Doanh nghiệp nên xây dựng hệ thống câu hỏi và tiêu chí cụ thể làm cơ sở cho quá trình đánh giá, đo lường hiệu quả.

Ví dụ về văn hóa doanh nghiệp tại một số công ty nổi tiếng

Văn hóa doanh nghiệp The MONA

Tại The MONA, văn hóa doanh nghiệp được hình thành từ tinh thần học hỏi liên tục, chia sẻ tri thức và phát triển bền vững. Thay vì chỉ thể hiện qua khẩu hiệu, MONA biến văn hóa thành hành động cụ thể thông qua phần mềm đào tạo nội bộ MONA SkillHub. Đây là một hệ thống giúp chuẩn hóa kiến thức, rút ngắn thời gian hội nhập và khuyến khích mỗi cá nhân chủ động học hỏi, đóng góp và lan tỏa giá trị của mình.

Giá trị văn hoá	Mô tả
Tự học và phát triển	Khuyến khích nhân viên tự học, tự rèn luyện thông qua nền tảng nội bộ MONA SkillHub.
Chia sẻ tri thức	Mỗi cá nhân có thể đóng góp bài học, quy trình và kinh nghiệm để lan tỏa kiến thức.
Sáng tạo và cải tiến	Không ngừng cải tiến sản phẩm, quy trình và phương pháp làm việc.
Gắn kết và đồng hành	Xây dựng tinh thần đồng đội, cùng nhau hướng đến mục tiêu phát triển chung.

Văn hóa công ty Google

Văn hóa doanh nghiệp của Google được xây dựng trên nền tảng lấy khách hàng làm trọng tâm, đề cao tinh thần đoàn kết và cởi mở với ý tưởng mới. Bằng cách ứng dụng công nghệ tự động hóa để không ngừng cải tiến, Google tạo nên môi trường làm việc sáng tạo và năng động, nơi mọi nhân viên cùng hợp tác để đạt được mục tiêu chung.

Giá trị văn hóa	Mô tả
Khách hàng trọng tâm	Luôn chú trọng lợi ích của khách hàng.
Gắn kết	Cùng hợp tác giữa các phòng ban để đạt mục tiêu chung.
Cởi mở	Đón nhận và lắng nghe ý tưởng mới.
Tự động hóa	Cải tiến liên tục bằng cách ứng dụng các công nghệ hiện đại.

Văn hóa doanh nghiệp Apple

Văn hóa doanh nghiệp của Apple được định hình bởi tinh thần sáng tạo, sự hoàn hảo trong thiết kế và trải nghiệm người dùng. Apple luôn đặt khách hàng làm trung tâm, đồng thời duy trì tư duy khác biệt để không ngừng đổi mới để đối mặt với các thách thức của thị trường.

Giá trị văn hóa	Mô tả
Khách hàng trên hết	Đặt trải nghiệm và nhu cầu của khách hàng lên hàng đầu.
Đổi mới	Kết hợp sáng tạo và thiết kế trong mọi sản phẩm.
Khác biệt	Theo đuổi sự khác biệt và xuất sắc trong từng chi tiết.
Đoàn kết	Hợp tác chặt chẽ để vượt qua thử thách chung.

Văn hóa của công ty Amazon

Văn hóa doanh nghiệp của Amazon xoay quanh triết lý “Customer Obsession”, nghĩa là lấy khách hàng làm trọng tâm trong mọi hoạt động. Amazon luôn hướng đến đổi mới, tự động hóa và tối ưu quy trình để mang lại hiệu quả tối đa.

Giá trị văn hóa	Mô tả
Khách hàng là trung tâm	Luôn nỗ lực để tăng sự hài lòng cho khách hàng.
Tự động hóa	Nâng cao hiệu suất công việc bằng việc ứng dụng các công nghệ hiện đại.
Kiên trì	Khích lệ tinh thần bền bỉ và không bỏ cuộc trước thử thách.
Đoàn kết	Kết hợp làm việc nhóm vì mục tiêu chung.

Văn hóa doanh nghiệp Facebook

Facebook (nay là Meta) nuôi dưỡng văn hóa đổi mới dựa trên sự tự do, sáng tạo và tinh thần dám thử thách giới hạn. Công ty khuyến khích nhân viên chủ động đề xuất ý tưởng, thử nghiệm không ngừng để tạo ra sản phẩm tốt hơn.

Giá trị văn hóa	Mô tả
Đổi mới	Sáng tạo và thay đổi là nền tảng phát triển
Tự do sáng tạo	Tạo điều kiện cho nhân viên thử nghiệm và đổi mới
Cùng xây dựng	Hợp tác để tạo ra sản phẩm tốt hơn mỗi ngày
Khách hàng trọng tâm	Luôn đề cao trải nghiệm của người dùng

Văn hóa doanh nghiệp Microsoft

Văn hóa công ty của Microsoft đề cao sự sáng tạo, học hỏi và phát triển liên tục. Công ty luôn tập trung vào việc thấu hiểu nhu cầu khách hàng, tôn trọng sự đa dạng và khuyến khích nhân viên học hỏi từ kinh nghiệm thực tế để đổi mới không ngừng.

Giá trị văn hóa	Mô tả
Đổi mới	Luôn hướng đến cải tiến và sáng tạo liên tục.
Khách hàng trước tiên	Luôn thấu hiểu và đáp ứng nhu cầu khách hàng.
Tôn trọng cá nhân	Đề cao sự đa dạng và khác biệt của mỗi người.
Học hỏi liên tục	Phát triển qua trải nghiệm và phản hồi.

Nhìn chung, sự thành công của một doanh nghiệp không chỉ đến từ chiến lược kinh doanh hay sản phẩm mà còn từ một nền văn hóa làm việc tích cực, đề cao giá trị con người. Khi công ty xây dựng văn hóa doanh nghiệp thành công, đây sẽ là chìa khóa then chốt giúp thu hút nhân tài, tạo dựng uy tín và lòng tin thương hiệu bền vững trong mắt khách hàng và đối tác.

-> Đọc thêm các bài viết hữu ích:

• Nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng nhân sự sợ đào tạo
• Quản lý nhấn sự là gì? Các phương pháp quản lý hiệu quả
• Lợi ích của elearning cho doanh nghiệp trong thời đại 4.0